เส้นผมทำหน้าที่อะไร ทำความรู้จักกับวงจรเส้นผม

เส้นผมมีบทบาทสำคัญต่อร่างกายมากกว่าที่คิด ซึ่งหลายคนอาจไม่เคยให้ความสำคัญกับเส้นผมมากนัก ทั้งในแง่การปกป้องหนังศีรษะ การควบคุมอุณหภูมิ และยังเป็นสัญญาณสะท้อนสุขภาพภายในอีกด้วย ดังนั้นการดูแลเส้นผมจึงไม่ควรถูกมองข้าม โดยในบทความนี้จะพาไปทำความรู้จักหน้าที่และวงจรของเส้นผม รวมถึงเคล็ดลับการดูแลเส้นผมให้สวย เงางาม ดูสุขภาพดี

เส้นผมมีหน้าที่ทำอะไรได้บ้าง ?

แม้เส้นผมจะดูเป็นเพียงองค์ประกอบเล็ก ๆ ของร่างกาย แต่ควรให้ความใส่ใจดูแลเส้นผม เพราะเส้นผมมีหน้าที่สำคัญหลายประการ ดังต่อไปนี้

• ปกป้องศีรษะ

เส้นผมช่วยปกป้องศีรษะจากแสงแดด ลม ฝุ่นละออง ไม่ให้กระทบศีรษะโดยตรง ซึ่งปัจจัยดังกล่าวอาจก่อให้เกิดอาการต่าง ๆ ตามมา เช่น ไข้หวัด ปวดหัวไมเกรน มะเร็งผิวหนัง เป็นต้น

• ควบคุมอุณหภูมิ

เส้นผมช่วยป้องกันการสูญเสียความร้อนในร่างกาย อีกทั้งยังควบคุมอุณหภูมิในร่างกายไม่ให้ร้อนหรือเย็นจนเกินไป เพื่อให้อวัยวะในร่างกายทำงานเป็นปกติและมีประสิทธิภาพ

• ส่งเสริมบุคลิกภาพ

เส้นผมที่สวย ดูสุขภาพดี จะช่วยเสริมรูปลักษณ์ให้น่ามอง รวมถึงเพิ่มความมั่นใจให้ตนเอง ทั้งในชีวิตประจำวันและในโอกาสสำคัญต่าง ๆ

• บ่งบอกสุขภาพภายใน

เส้นผมยังช่วยบ่งบอกถึงสุขภาพภายในร่างกายได้อย่างชัดเจน โดยเส้นผมสามารถสะท้อนถึงความเครียด หรือปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น ผมหงอก ผมร่วงเป็นหย่อม เป็นต้น

โครงสร้างเส้นผมประกอบด้วยอะไรบ้าง

โครงสร้างเส้นผม (HAIR SHAFT) เป็นส่วนประกอบสำคัญของเส้นผม โดยจะจำแนกออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรก ได้แก่ เส้นผม ซึ่งโครงสร้างประกอบได้ด้วยเกล็ดผม เนื้อผม แกนผม และส่วนต่อมาคือ รากผม ซึ่งรายละเอียดโครงสร้างของเส้นผมต่าง ๆ มีดังต่อไปนี้

• เกล็ดผม (Cuticle)

เป็นโครงสร้างเส้นผมที่อยู่ชั้นนอกสุด ประกอบด้วยเซลล์เคราตินที่เรียงตัวซ้อนกันคล้ายเกล็ดปลา ทำหน้าที่ปกป้องชั้นในของผมจากความร้อน สารเคมี และมลภาวะ

• เนื้อผม (Cortex)

เป็นโครงสร้างเส้นผมที่อยู่ชั้นกลาง ประกอบไปด้วยเคราติน ทำหน้าที่กำหนดสีผมตามเม็ดสีเมลานิน เป็นโครงสร้างหลักที่ทำให้ผมแข็งแรง ยืดหยุ่น และสามารถดัด ยืด หรือย้อมสีได้ ซึ่งผมเสียส่วนใหญ่เกิดจากการทำลายชั้นเนื้อผม

• แกนผม (Medulla)

เป็นโครงสร้างเส้นผมที่อยู่ชั้นในสุด บางคนอาจมีหรือไม่มีส่วนนี้ก็ได้ ขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของเส้นผม มีลักษณะเป็นรูกลวง โดยแกนผมไม่มีบทบาทในการทำงานเหมือนกับโครงสร้างเส้นผมชั้นอื่น ๆ

• รากผม (Hair Root)

เป็นส่วนที่ฝังอยู่ใต้หนังศีรษะ มีบทบาทสำคัญในการสร้างและเจริญเติบโตของเส้นผม หากรากผมไม่ได้รับการดูแลรักษาที่ถูกวิธี อาจส่งผลให้รากผมฝ่อ อ่อนแอ ขาดหลุดร่วงได้ง่าย

ปกติเส้นผมคนเรามีกี่เส้น

โดยทั่วไปแล้ว เส้นผมของคนเรามีจำนวนประมาณ 100,000 ถึง 150,000 เส้น ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับลักษณะเส้นผมและสีผมตามธรรมชาติ โดยพบว่าผู้ที่มีผมสีอ่อน เช่น สีบลอนด์ มักมีจำนวนเส้นผมมากกว่าผู้ที่มีผมสีเข้ม เช่น สีดำหรือน้ำตาล อย่างไรก็ตาม จำนวนเส้นผมของแต่ละบุคคลอาจแตกต่างกันได้ตามพันธุกรรม สุขภาพของหนังศีรษะ รวมถึงปัจจัยภายนอกอื่น ๆ เช่น อาหาร ความเครียด และการดูแลเส้นผมในชีวิตประจำวัน

ปัจจัยที่ส่งผลให้เส้นผมเจริญเติบโตและยาวขึ้นได้อย่างไร

เชื่อว่าหลายคนต้องการให้เส้นผมของตนเองเจริญเติบโต แข็งแรง ยาวสลวย มีสุขภาพดี โดยสิ่งที่ควรรู้คือปัจจัยต่าง ๆ ที่มีอิทธิพลต่อการเจริญเติบโตและความยาวของเส้นผม ซึ่งมีดังต่อไปนี้

• กรรมพันธุ์

กรรมพันธุ์มีผลโดยตรงต่อสภาพเส้นผม ไม่ว่าจะเป็นผมบาง ผมเส้นเล็ก หรือผมหนา ล้วนสามารถถ่ายทอดจากคนในครอบครัวได้ นอกจากนี้ ชาติพันธุ์ก็ส่งผล ให้ลักษณะเส้นผมแตกต่างกัน เช่น คนเอเชียมักมีผมตรงและหนา ขณะที่ชาวแอฟริกันมักมีผมหยิกและเส้นเล็ก

• อาหาร

เพื่อให้เส้นผมเจริญเติบโตและยาวขึ้น การรับประทานอาหารที่อุดมด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อเส้นผมถือเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะโปรตีน และวิตามินบีรวม จะช่วยให้รากผมได้รับสารอาหารอย่างเพียงพอ ซึ่งแหล่งอาหารที่แนะนำ ได้แก่ ยีสต์ โยเกิร์ต ไข่ ถั่วต่าง ๆ และธัญพืชไม่ขัดสี

• ฮอร์โมน

การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนบางชนิดก็ส่งผลต่อการเจริญเติบโตของเส้นผม เช่น ฮอร์โมนไทรอยด์ ฮอร์โมนเอสโตรเจน ฮอร์โมน DHT เป็นต้น

• สารเคมี

สารเคมีในผลิตภัณฑ์ยืด ดัด หรือย้อมผม อาจก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อหนังศีรษะ ส่งผลให้ผมร่วง หรือในบางกรณีอาจทำลายโครงสร้างเส้นผม ทำให้ผมหยาบกระด้าง แห้งเสีย และชี้ฟูได้

• ความร้อน

หากเส้นผมได้รับความร้อนจากแสงแดดเป็นเวลานาน อาจส่งผลกระทบต่อโครงสร้างของเส้นผม ทำให้เส้นผมสูญเสียความชุ่มชื้น ส่งผลให้ผมแห้งเสีย แตกปลาย และขาดหลุดร่วงง่าย

เรื่องน่ารู้วงจรเส้นผมจะมีกี่ระยะ

อีกหนึ่งเรื่องน่ารู้เกี่ยวกับเส้นผม คือวงจรชีวิตของเส้นผมแบ่งออกเป็นทั้งหมด 4 ระยะ ซึ่งแต่ละระยะมีบทบาทสำคัญในการเจริญเติบโตและการหลุดร่วงของเส้นผม ดังต่อไปนี้

• ระยะเจริญ (Anagen)

ระยะเจริญเป็นระยะที่รากผมสร้างเซลล์ใหม่ ทำให้ผมงอกและยาวขึ้น โดยทั่วไปจะกินเวลานานประมาณ 3–7 ปี หากระยะนี้นาน ผมจะยาวและหนาแน่น ในทางตรงกันข้าม หากมีระยะสั้นลง ผมก็จะร่วงเร็วและขึ้นใหม่น้อยลง

• ระยะหยุด (Catagen)

ระยะหยุดเป็นช่วงที่รากผมเริ่มฝังตัวลึกลงในชั้นผิวหนัง ทำให้การเจริญเติบโตของเส้นผมชะลอลง และค่อย ๆ หยุดเติบโตในที่สุด โดยระยะนี้จะกินเวลาเพียงสั้น ๆ ประมาณ 2–3 สัปดาห์

• ระยะพัก (Telogen)

ระยะพักเป็นระยะที่เซลล์รากผมหยุดทำงาน และฝังตัวใกล้ผิวหนัง รอการหลุดร่วง โดยในระยะนี้เส้นผมจะไม่เติบโตเพิ่ม แต่จะมีเส้นผมใหม่เริ่มก่อตัวใต้ผิวหนัง เพื่อเตรียมดันผมเก่าให้หลุดออกซึ่งระยะเวลานี้กินเวลาประมาณ 3 เดือน

• ระยะเริ่มเจริญใหม่ (Early Anagen)

ระยะเริ่มเจริญใหม่จะอยู่ในช่วงหลังผมเก่าหลุดร่วง โดยผมใหม่จะเริ่มงอกขึ้นมาแทนที่ วงจรจะวนกลับเข้าสู่ระยะเจริญอีกครั้ง เมื่ออายุมากขึ้น ระยะนี้จะสั้นลง ทำให้ผมบาง อ่อนแอ เสื่อมสภาพไปตามวัย

เคล็ดลับในการดูแลเส้นผม

เคล็ดลับในการดูแลรักษาเส้นผมให้เจริญเติบโตแข็งแรง สุขภาพดี สามารถทำได้หลายวิธี ดังต่อไปนี้

• ทานอาหารบำรุงเส้นผม

ทานอาหารบำรุงเส้นผมให้เพียงพอ โดยเฉพาะอาหารที่อุดมด้วยโปรตีน เช่น ไข่ เนื้อปลา ถั่ว และธัญพืช ซึ่งช่วยเสริมสร้างโครงสร้างเส้นผม ป้องกันผมเปราะบางและแตกปลาย

• พักผ่อนให้เพียงพอ

การนอนหลับอย่างมีคุณภาพช่วยให้ร่างกายฟื้นฟูตัวเอง รวมถึงการทำงานของฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการเจริญเติบโตของเส้นผมด้วย

• สระผมให้ถูกวิธี

สระผมให้ถูกวิธี หลีกเลี่ยงการเกาหนังศีรษะแรง ๆ และเลือกแชมพูที่อ่อนโยน เหมาะกับสภาพผมและหนังศีรษะ ช่วยลดภาวะผมร่วงได้

• บำรุงด้วยทรีตเมนต์

การใช้ครีมนวดหรือทรีตเมนต์เปรียบเสมือนการเติมสารอาหารให้เส้นผม ช่วยให้เส้นผมมีความชุ่มชื้น นุ่มลื่น แข็งแรง และจัดทรงง่ายขึ้น

• ลดการใช้ความร้อนและสารเคมี

หลีกเลี่ยงการเป่าผมด้วยลมร้อนจัด หนีบ ดัด หรือย้อมผมบ่อยเกินไป เพราะความร้อนและสารเคมีจะทำลายโครงสร้างเส้นผม ทำให้แห้งเสียและหลุดร่วงได้ง่าย

แนะนำผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผม

สำหรับผู้ที่กำลังเผชิญปัญหาเส้นผม ไม่ว่าจะเป็นผมขาดหลุดร่วง ผมแห้งเสีย ชี้ฟู หรือผมแตกปลาย ปัญหาเหล่านี้สามารถดูแลและฟื้นฟูได้ด้วยการใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงเส้นผมที่เหมาะสม ซึ่งจะช่วยเสริมความแข็งแรงให้เส้นผม และคืนความมีชีวิตชีวาให้เส้นผมดูสุขภาพดีขึ้น

ที่โรงพยาบาลมาสเตอร์พีช เรามีผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมอย่าง Hair Gain ให้เลือกหลากหลาย โดยคัดสรรส่วนผสมจากสารสกัดธรรมชาติที่ปลอดภัยและอ่อนโยน ดังต่อไปนี้

• แชมพูปรับสภาพหนังศีรษะ ช่วยลดความมัน เร่งผมขึ้นไว อีกทั้งยังลดการขาดหลุดร่วง ชะลอการเกิดผมหงอก มีสารสกัดจากธรรมชาติอ่อนโยนต่อหนังศีรษะ เช่น ดอก Camellia และ Larix Europaea Wood
• อาหารเสริมบำรุงผม มีทั้งสูตรสำหรับผู้หญิงและผู้ชาย มีสารสกัดจากหญ้าหางม้า ช่วยบำรุงเส้นผมให้เงางาม สุขภาพดี มีน้ำหนัก ฟื้นฟูผมแห้งเสียให้กลับมาแข็งแรง
• แฮร์บูสเตอร์เซรั่มหรือเซรั่มปลูกผม ช่วยกู้ผมร่วง รักษารากผม ลดการขาดหลุดร่วง บำรุงเส้นผมให้ดกดำ

พร้อมทั้งมีทีมแพทย์คอยให้คำปรึกษา เพื่อวิเคราะห์และเลือกผลิตภัณฑ์ที่ตรงกับปัญหาเส้นผมของแต่ละบุคคล สนใจติดต่อได้ที่ https://www.3mhairtransplant.com/appointment

คำถามที่พบบ่อย Q&A

Q : เส้นผมมีชีวิตหรือไม่

A : เส้นผมไม่ได้มีชีวิต เนื่องจากไม่มีเส้นเลือด ไม่มีเส้นประสาท และไม่สามารถซ่อมแซมตัวเองได้ แต่รากผมมีชีวิต เพราะมีหลอดเลือดฝอยมาหล่อเลี้ยง มีเซลล์ที่แบ่งตัวเพื่อสร้างเส้นผมใหม่ รากผมจึงสามารถตอบสนองต่อสารอาหาร ฮอร์โมน หรือยาที่เรารับประทานได้

Q : ผมสามารถงอกใหม่ได้กี่ครั้ง

A : โดยทั่วไปแล้ว เส้นผมสามารถงอกใหม่ได้ ประมาณ 15-20 ครั้ง ในแต่ละครั้งของเส้นผมจะมีอายุประมาณ 2-6 ปี ซึ่งเส้นผมของผู้หญิงมักจะมีอายุที่ยาวนานกว่าผู้ชาย